De psoas-spier wordt vaak omschreven als een van de belangrijkste spieren in ons lichaam, maar ook als een van de minst begrepen. Veel mensen kennen deze diepe heup-flexor als belangrijk voor houding en beweging, maar wat als deze spier ook een directe rol speelt in hoe we stress ervaren, vasthouden en verwerken?
Wat is de psoas?
De psoas major is een diepe spier die zich uitstrekt van de lumbale wervelkolom tot het dijbeen. Hij is cruciaal voor het buigen van de heup en het stabiliseren van de romp. Maar anatomisch gezien is hij ook sterk verbonden met het diafragma, via bindweefselstructuren (fascia) en zenuwbanen. Deze ligging maakt de psoas tot een kruispunt tussen houding, ademhaling en het autonome zenuwstelsel.
De psoas en het fight-or-flight mechanisme
De psoas wordt vaak de “fight-or-flight”-spier genoemd. Wanneer we stress ervaren, activeert het sympathische zenuwstelsel een reeks automatische reacties: hartslag versnelt, ademhaling wordt oppervlakkiger en spieren — waaronder de psoas — spannen zich aan om ons klaar te maken om te vluchten of te vechten.
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat stress en angst gepaard gaan met verhoogde spierspanning, vooral in het bekkengebied (Andersen et al., 2004). Omdat de psoas een van de primaire spieren is voor mobilisatie, wordt hij direct beïnvloed door stressprikkels. Chronische activatie van deze spier kan leiden tot een constant gevoel van innerlijke onrust, zonder duidelijke aanleiding.
Ademhaling en de psoas: een vergeten connectie
De psoas is via de fascia verbonden met het diafragma. Wanneer de psoas gespannen is, kan dit het ademhalingspatroon beïnvloeden en leiden tot oppervlakkige, hoge borstademhaling. En dat heeft gevolgen: oppervlakkige ademhaling activeert het stresssysteem, waardoor het lichaam in een vicieuze cirkel van stress en spierspanning terechtkomt (Jerath et al., 2006).
Door ontspanning van de psoas — via beweging, ademwerk of lichaamsgerichte therapie — kan de adem weer verdiepen. Dit stimuleert de nervus vagus, die het parasympathische zenuwstelsel activeert: het systeem van rust, herstel en vertering.
Emotionele bagage in de heupen?
In veel lichaamsgerichte therapieën wordt gesproken over het ‘opslaan’ van trauma in het lichaam. De heupregio en met name de psoas, wordt daarbij vaak als opslagplaats voor onverwerkte emoties genoemd. Hoewel dit idee moeilijk te bewijzen is, zijn er aanwijzingen dat chronische spierspanning samenhangt met onverwerkte stress en traumatische ervaringen (Van der Kolk, 2014).
Therapieën die zich richten op het loslaten van spanning in de psoas, zoals yoga, geven vaak sterke emotionele reacties. Hoewel dit vooral gebaseerd is op ervaringen van mensen, raken steeds meer wetenschappers geïnteresseerd in hoe lichaamsbewustzijn en lichamelijke signalen kunnen helpen bij het verwerken van trauma en het omgaan met stress.
Wat kun je doen?
- Beweging: Zachte stretches en bewegingen gericht op de heupen kunnen de psoas ontspannen. Denk aan houdingen zoals de low lunge (Anjaneyasana) of brughouding (Setu Bhandasana). Yogastijlen zoals yin yoga, restorative yoga of zachte hatha kunnen diep werken op de psoas en het zenuwstelsel kalmeren.
- Ademwerk: Diafragmatische ademhaling of buik-ademhalingstechnieken kunnen zowel de adem als de psoas tot rust brengen. Pranayama-technieken zoals Nadi Shodhana of Ujjayi kunnen hierbij ondersteunend zijn.
- Bewustwording: Lichaamsgerichte therapieën, yoga en mindfulness kunnen helpen om meer bewustzijn te ontwikkelen voor waar en hoe je spanning vasthoudt. Door regelmatige beoefening kan je de signalen van je lichaam beter leren herkennen en er zorgzamer mee omgaan.
Tot slot
De psoas is méér dan een spier. Het is een poort tussen lichaam en geest, beweging en emotie, actie en ontspanning. Door beter te begrijpen hoe deze spier werkt — en wat haar spanning ons probeert te vertellen — kunnen we een krachtige stap zetten richting meer balans, rust en veerkracht.
Geef je lichaam de ruimte om te ademen, te ontspannen en los te laten. Begin vandaag nog met kleine stappen richting meer zachtheid, bewustzijn en veerkracht van binnenuit.
Voel je dat jouw lichaam signalen geeft die je niet goed kan plaatsen? Neem dan de tijd om te vertragen, te ademen en te luisteren. Wil je hierin begeleid worden? Boek een sessie of neem vrijblijvend contact op. Ik help je graag op weg naar meer ontspanning en lichaamsbewustzijn.
Contact opnemen kan met onderstaande knop of via info@enerjee.org of +32 488 38 33 06.
Bronnen
Andersen, L. P., et al. (2004). “Muscle tension during mental stress in relation to psychophysical load.” European Journal of Applied Physiology.
Jerath, R., et al. (2006). “Physiology of long pranayamic breathing: Neural respiratory elements may provide a mechanism that explains how slow deep breathing shifts the autonomic nervous system.” Medical Hypotheses.
Van der Kolk, B. (2014). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma.
Image by InjuryMap.
